Czy 3 maja to dzień ustawowo wolny od pracy?
Tak, 3 maja to dzień ustawowo wolny od pracy w Polsce. Święto Narodowe Trzeciego Maja zostało ustanowione w 1919 roku, a po przerwie w czasach PRL — ponownie przywrócone w 1990 roku. Święto upamiętnia uchwalenie Konstytucji 3 maja z 1791 roku – pierwszej w Europie i drugiej na świecie nowoczesnej ustawy zasadniczej.
Zgodnie z Ustawą z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy, 3 maja jest jednym z trzynastu dni wolnych od pracy w roku kalendarzowym. Oznacza to, że zdecydowana większość pracowników nie musi wtedy stawiać się w pracy, a szkoły i urzędy pozostają zamknięte.
Kto musi pracować w Święto Konstytucji 3 maja?
Choć 3 maja to dzień wolny, nie każdy ma tego dnia wolne. Polskie prawo przewiduje wyjątki od tej reguły. Artykuł 15110 Kodeksu pracy dopuszcza zatrudnianie pracowników w święto w sytuacjach:
- prac wymagających ciągłości działania (np. służby ratownicze, energetyka, wodociągi, transport publiczny),
- pracy zmianowej,
- przy niezbędnych remontach i naprawach,
- w gastronomii, handlu, hotelarstwie i turystyce,
- gdy święto przypada na dzień pracy dla pracownika zatrudnionego według rozkładu obejmującego również niedziele i święta (np. medycy, policja, straż pożarna).
W tych przypadkach praca 3 maja nie jest naruszeniem przepisów. Co więcej – pracownikowi należy się rekompensata za taki dzień w formie czasu wolnego lub dodatku do pensji w wysokości 100% wynagrodzenia za każdą godzinę pracy w tym dniu.
Jak prawo reguluje pracę w święta?
Praca w dni ustawowo wolne od pracy podlega ścisłym regulacjom. Zgodnie z Kodeksem pracy, pracodawca ma obowiązek zapewnić dzień wolny w zamian za pracę w święto lub wypłacić odpowiedni dodatek. Pracownik nie może być zmuszony do pracy w dni wolne bez uzasadnionej potrzeby wynikającej z przepisów.
W sytuacji, gdy 3 maja przypada w dzień powszedni, a więc w inny niż niedziela, obowiązkiem pracodawcy jest udzielenie dnia wolnego lub spełnienie warunków rekompensaty. Gdy 3 maja wypada w niedzielę, nie przysługuje dodatkowy dzień wolny – to efekt wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2 października 2012 r., który stwierdził, że pracodawca nie musi „oddawać” święta przypadającego na niedzielę.
Co z handlem i sklepami 3 maja – będą otwarte?
Regulacja dotycząca handlu w dni ustawowo wolne jest precyzyjna. Ustawa z dnia 10 stycznia 2018 roku o ograniczeniu handlu w niedziele i święta określa, że 3 maja sklepy są zamknięte. Dotyczy to również marketów, galerii handlowych, dyskontów spożywczych oraz większości mniejszych sklepów.
Wyjątki stanowią:
- sklepy, w których za ladą staną właściciele,
- apteki,
- stacje benzynowe,
- placówki pocztowe (jeśli spełniają określone kryteria),
- punkty usługowe (takie jak cukiernie, piekarnie czy kwiaciarnie),
- sklepy na dworcach i lotniskach.
Warto jednak pamiętać, że dostępność tych placówek może być ograniczona, a godziny otwarcia skrócone. Przed wizytą warto sprawdzić indywidualne informacje podane przez konkretny punkt handlowy lub usługowy.
3 maja a szkoły i oświata – czy dzieci idą do szkoły?
Nie, 3 maja jest dniem wolnym także dla uczniów. Wszystkie publiczne szkoły podstawowe i średnie w Polsce są tego dnia zamknięte. Nie odbywają się lekcje, a nauczyciele mają wolne. W części szkół wolny może być także tzw. „długi weekend majowy”, obejmujący od 1 do 3 maja – o ile dyrekcja szkoły podejmie decyzję o dniu dyrektorskim lub skróceniu tygodnia nauki.
Często zdarza się, że szkoły i przedszkola pozostają nieczynne nawet 2 maja (tzw. „Dzień Flagi”), mimo że nie jest to oficjalne święto ustawowo wolne od pracy. Warto wówczas śledzić komunikaty placówki oświatowej swojego dziecka.
Jak wziąć długi weekend majowy korzystając z dnia wolnego?
Weekend majowy to w Polsce jedna z najczęściej wykorzystywanych okazji do wypoczynku. Zazwyczaj 3 maja wypada tuż po lub przed jednym z weekendowych dni (sobotą lub niedzielą), co umożliwia zbudowanie tzw. długiego weekendu. Jeśli majówka wypada korzystnie, wystarczy wziąć jeden dzień urlopu – 2 maja – aby zyskać nawet 5 dni wolnych z rzędu (od 1 do 5 maja).
Co ciekawe, pracodawcy często obserwują wzmożony ruch wniosków urlopowych właśnie na początku maja. To jeden z najbardziej popularnych okresów na krótkie wyjazdy, odpoczynek z rodziną czy nadrobienie domowych obowiązków.
Święto Konstytucji 3 maja – historia i znaczenie
Konstytucja uchwalona 3 maja 1791 r. przez Sejm Czteroletni była pierwszym tego typu dokumentem w Europie i drugim na świecie — po konstytucji Stanów Zjednoczonych z 1787 roku. Przyjęcie konstytucji miało na celu ratowanie Rzeczypospolitej przez reformy ustrojowe i zwiększenie efektywności władzy państwowej.
Święto to było oficjalnie obchodzone już od 1792 roku, ale po upadku Rzeczypospolitej i zaborach zostało zakazane. W II Rzeczypospolitej wznowiono jego obchody, jednak ponownie zlikwidowano podczas PRL-u. Dopiero w 1990 roku przywrócono 3 maja jako dzień państwowy i ustawowo wolny od pracy, przywracając mu należne znaczenie w historii Polski.
Jak Polacy obchodzą 3 maja?
Święto Konstytucji 3 maja wiąże się z wieloma wydarzeniami o charakterze państwowym, patriotycznym i religijnym. W całym kraju odbywają się oficjalne obchody z udziałem prezydenta RP, członków rządu oraz przedstawicieli wojska i Kościoła.
Największe uroczystości odbywają się w Warszawie, na Placu Zamkowym, przy Grobie Nieznanego Żołnierza i w katedrze św. Jana. W wielu miastach organizowane są parady wojskowe, koncerty patriotyczne, wydarzenia dla dzieci i festyny rodzinne. Wierni uczestniczą również w mszach świętych, ponieważ 3 maja obchodzone jest również święto Najświętszej Maryi Panny Królowej Polski – patronki kraju.
