Gdzie przebiega droga ekspresowa S19?
Droga ekspresowa S19 to kluczowy element infrastruktury transportowej Polski Wschodniej, będący częścią międzynarodowego szlaku Via Carpatia. Jej planowany przebieg łączy granicę polsko-słowacką w Barwinku z granicą polsko-białoruską w Kuźnicy, przecinając województwa podkarpackie, lubelskie i podlaskie. Trasa przechodzi przez takie miasta jak Rzeszów, Lublin, Białystok oraz mniejsze miejscowości, pełniąc rolę osi komunikacyjnej regionu. Docelowo ma liczyć ponad 580 km długości, co uczyni ją jedną z dłuższych arterii ekspresowych w Polsce.
Poszczególne odcinki S19 dostosowywane są do lokalnych uwarunkowań geograficznych i środowiskowych. W południowej części trasa prowadzi przez tzw. trudny teren Karpat, co wiązało się z licznymi wyzwaniami inżynieryjnymi. Z kolei na północy droga biegnie przez obszary o wyjątkowej wartości przyrodniczej, jak Puszcza Knyszyńska czy dolina Biebrzy, wymuszając staranne zaplanowanie przebiegu trasy w zgodzie z normami ochrony środowiska.
Jaki jest aktualny stan realizacji trasy S19?
Na dzień dzisiejszy realizacja drogi ekspresowej S19 jest znacznie zaawansowana, chociaż jej pełne oddanie do użytku planowane jest na przełom lat 2026–2028. Prace są prowadzone etapami, różniąc się tempem w zależności od regionu. Najbardziej zaawansowana faza budowy dotyczy odcinków w województwach podkarpackim i lubelskim. Między Rzeszowem a Lublinem wiele fragmentów jest już oddanych do użytku, co znacząco poprawiło przepustowość i komfort podróży w tym rejonie.
W województwie podlaskim, gdzie S19 będzie pełniła funkcję drogi głównej łączącej Białystok z centralną oraz południową częścią kraju, prace są nieco mniej zaawansowane. Część projektów wciąż znajduje się na etapie uzyskiwania decyzji środowiskowych bądź przygotowywania dokumentacji technicznej, choć w 2023 roku rozpoczęto już prace budowlane na kilku kluczowych fragmentach. Władze Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad podkreślają, że realizacja inwestycji jest jednym z priorytetów infrastrukturalnych w Polsce.
Dlaczego Via Carpatia i S19 są tak ważne dla Polski Wschodniej?
Projekt drogi ekspresowej S19 to nie tylko kolejny odcinek infrastruktury drogowej – to symboliczne i praktyczne wsparcie dla rozwoju wschodniej części kraju. Ten region przez dziesięciolecia pozostawał na peryferiach rozwoju gospodarczego, przede wszystkim z powodu ułomnej infrastruktury transportowej. Dzięki S19 możliwa będzie lepsza integracja Polski Wschodniej z resztą kraju, a jednocześnie stworzenie warunków do lokowania nowych inwestycji i poprawy mobilności mieszkańców.
Droga S19 wchodzi w skład inicjatywy Via Carpatia – ogólnoeuropejskiego korytarza transportowego, mającego połączyć Litwę, Polskę, Słowację, Węgry, Rumunię, Bułgarię i Grecję. Docelowo ma to stworzyć nową oś współpracy regionalnej wzdłuż wschodniej flanki Unii Europejskiej. W tym kontekście S19 nabiera nowego wymiaru – staje się nie tylko drogą krajową, lecz elementem międzynarodowego szlaku o znaczeniu strategicznym.
Ile kosztuje budowa S19 i kto ją finansuje?
Budowa drogi ekspresowej S19 to inwestycja rzędu kilkudziesięciu miliardów złotych. Koszt poszczególnych odcinków różni się w zależności od topografii terenu i zastosowanej technologii. Szczególnie wymagające – i tym samym droższe – są odcinki południowe biegnące przez obszary górskie i pagórkowate, gdzie wymagane są liczne estakady, mosty i tunele. Przykładem może być odcinek Rzeszów – Barwinek, którego koszt szacowany jest na kilka miliardów złotych. Ogólnie jednak, średni koszt budowy jednego kilometra ekspresówki S19 wynosi od 30 do 70 milionów złotych.
Inwestycja finansowana jest z kilku źródeł. Głównym inwestorem jest państwo polskie, które wykorzystuje środki krajowe oraz fundusze unijne w ramach programów operacyjnych z Funduszu Spójności i Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Niektóre odcinki skorzystały także ze środków CEF („Connecting Europe Facility”), wspierających projekty o znaczeniu paneuropejskim. W przyszłości nie wyklucza się także partnerstwa publiczno-prywatnego przy wybranych fragmentach trasy.
Jakie korzyści przyniesie oddanie S19 kierowcom?
Oddanie do użytkowania całej trasy S19 bez wątpienia przyniesie pozytywne skutki zarówno dla kierowców, jak i dla całej gospodarki. Po pierwsze – zdecydowanie skróci czas podróży na osi północ–południe, od Białegostoku do granicy ze Słowacją. Aktualnie przejazd tą trasą często wiąże się z koniecznością korzystania z dróg krajowych o niższych parametrach, co wpływa na komfort i bezpieczeństwo jazdy.
Po drugie – poprawi bezpieczeństwo na drodze. Dzięki oddzieleniu pasów ruchu, nowoczesnej nawierzchni oraz infrastrukturze towarzyszącej (systemy monitoringu, oświetlenie, Miejsca Obsługi Podróżnych) zmniejszy się liczba wypadków i kolizji. S19 będzie także znacznie bardziej odporna na warunki atmosferyczne w porównaniu do lokalnych dróg krętych i wąskich.
Dodatkowo, dla przedsiębiorców będzie to ułatwienie w logistyce. Dzięki lepszemu dostępowi do głównych szlaków transportowych, wielu inwestorów może rozważyć ulokowanie swoich zakładów przemysłowych i centrów logistycznych właśnie w Polsce Wschodniej. To może oznaczać nowe miejsca pracy i zwiększenie konkurencyjności całego regionu.
Kiedy kierowcy pojadą całą trasą S19?
Choć wiele odcinków drogi S19 jest już otwartych, pełny ciąg komunikacyjny od Barwinka do Kuźnicy został zaplanowany na lata 2026–2028. Harmonogram budowy jest regularnie aktualizowany i dostosowywany do rzeczywistych postępów prac oraz dostępności środków finansowych. W zależności od lokalizacji różne fragmenty będą oddawane sukcesywnie, co pozwala na stopniowe udostępnianie infrastruktury kierowcom nawet przed zakończeniem całego przedsięwzięcia.
Wg aktualnych szacunków, w 2025 roku możliwe będzie przejechanie drogą ekspresową S19 między Rzeszowem a Białymstokiem w czasie poniżej 4 godzin, co znacząco poprawi komfort podróży. To także skróci czas przejazdu między aglomeracjami regionu wschodniego i otworzy nowe możliwości, zarówno dla przewozów osobowych, jak i towarowych.
Budowa S19 to realny krok w stronę wyrównywania szans rozwoju między wschodnią a zachodnią częścią Polski. Trasa ta, jako część Via Carpatia, zmienia nie tylko drogowe mapy, ale także układ sił gospodarczych w naszym kraju.
